Bí mật của quá trình phiên mã bắt đầu hé lộ trong phân tử ADN. Đây không chỉ là quá trình phức tạp mà còn là một điều kỳ diệu đang chờ đợi chúng ta khám phá. Vậy, quá trình phiên mã là gì? Liệu nó có liên quan đến dịch mã như thế nào? Chúng ta cùng khám phá sự kỳ diệu của quá trình này và tìm hiểu mối quan hệ giữa ADN, ARNm, protein, và các đặc điểm di truyền. Hãy cùng LaGiNhi khám phá những điều thú vị này trong bài viết dưới đây.
Định nghĩa quá trình phiên mã là gì?
Quá trình phiên mã là quá trình truyền thông tin di truyền từ ADN mạch kép sang ARN mạch đơn. Trên thực tế, gen trong nhân tế bào mang mật mã di truyền nhưng ở vị trí cố định trên NST không di chuyển được. Để gen có thể thực hiện chức năng truyền thông tin và điều khiển quá trình dịch mã, cần mARN – một cấu trúc khác, là bản sao của gen. Sau khi mARN được tổng hợp, nó rời khỏi tế bào để làm bản sao của gen, điều khiển quá trình dịch mã và tổng hợp chuỗi pôlipeptit.
Bạn đang xem: Tìm hiểu quá trình phiên mã trong phân tử ADN
Khái niệm quá trình phiên mã đề cập đến việc vận chuyển thông tin di truyền từ phân tử ADN mạch kép đến các phân tử ADN mạch đơn khác. Nó được miêu tả trong sách giáo khoa Sinh học lớp 12 nâng cao. Bên cạnh tên gọi “quá trình phiên mã”, nó còn được biết đến với các thuật ngữ khác như “sao mã” hay “tổng hợp ARN”. Điều này quan trọng để không nhầm lẫn kiến thức, vì khá nhiều tài liệu sử dụng các thuật ngữ khác nhau thay vì “phiên mã”.
Nhưng thực tế, chỉ có gen mới trải qua quá trình phiên mã, không phải mọi đoạn ADN. Quá trình này xảy ra trên một đoạn mạch cụ thể của gen, được gọi là mạch gốc, chỉ trong nhân và vào kì trung gian của quá trình phân bào.
Cấu trúc và chức năng của các loại ARN
Trước khi đi sâu vào chủ đề, hãy hiểu về cấu trúc và chức năng của các loại ARN. Đầu tiên, chúng ta có ARN thông tin (mARN) – phiên bản của gen, chịu trách nhiệm mang các bộ 3 mã sao và là khuôn mẫu cho quá trình dịch mã ở ribôxôm. Tiếp theo là ARN vận chuyển (tARN) – chúng chuyên vận chuyển axit amin và mang bộ 3 đối mã tới ribôxôm để dịch mã. Trong tế bào, có nhiều loại tARN khác nhau, mỗi loại tARN chuyên vận chuyển một loại axit amin cụ thể. Cuối cùng, ARN riboxom (rARN) sẽ kết hợp với protein để tạo thành ribôxôm, nơi diễn ra quá trình tổng hợp chuỗi pôlipeptit.
Cơ Chế Của Quá Trình Phiên Mã
- Bước đầu trong quá trình phiên mã bắt đầu khi enzim ARN pôlimeraza gắn vào vùng khởi đầu của gen, tháo gỡ xoắn và tách hai chuỗi đơn. Lúc này, ARN pôlimeraza di chuyển theo chiều dọc của chuỗi mẫu, kết hợp các ribonucleotit tự do trong môi trường tế bào, ghép chúng với các nucleotit trên chuỗi mẫu theo nguyên tắc bổ sung (A – U, G – X), tạo ra phân tử ARN mesenger theo hướng 5′ → 3′.
- Đặc biệt đối với sinh vật nhân thực, khi toàn bộ gen đã được phiên mã, ARN sơ khai sẽ trải qua quá trình cắt bỏ intron và liên kết các exon lại với nhau để tạo thành ARN thành phần.
Tương Đồng Giữa Quá Trình Tự Nhân Đôi ADN và Phiên Mã
Incorporate images of DNA replication and transcription.
- Khi thực hiện quá trình phiên mã hoặc tự nhân đôi ADN, nướcleotit chứa ADN phải ở trạng thái tháo xoắn.
- Cả hai quá trình đều tuân theo nguyên tắc bổ sung và mẫu.
- Cả hai đều diễn ra trong hạt nhân của tế bào, với mẫu là ADN.
- Mạch mới luôn được tổng hợp theo hướng 5’ → 3’.
Mối Quan Hệ Giữa ADN – mARN – Protein – Tính Trạng
Sơ đồ dưới đây mô tả cơ chế của quá trình di truyền ở mức độ phân tử:
- Thông tin di truyền trong ADN của mỗi tế bào sẽ được chuyển giao cho thế hệ tế bào con thông qua quá trình nhân đôi.
- Ngoài ra, thông tin di truyền trong ADN sẽ được biểu hiện dưới dạng các đặc điểm của cơ thể thông qua quá trình phiên mã và dịch mã.
So sánh quá trình phiên mã và dịch mã
Khác với dịch mã, quá trình phiên mã bao gồm các yếu tố sau đây:
- Enzim: Có rất nhiều loài enzim khác nhau cũng như các yếu tố trợ giúp tham gia vào phiên mã. Trong đó enzim có tác động nhiều nhất chính là ARN polimeraza hay còn được gọi là ARN pol.
- Khuôn: Phiên mã diễn ra trên một đoạn mạch của ADN. Đoạn mạch này có chiều dài từ 5′-3′.
- Nguyên liệu: Quá trình phiên mã cần có sự tham gia của riboNu và các / cung cấp năng lượng như ATP, UTP, GTP…
Diễn Tiến và Đặc Điểm của Phương Pháp Phiên Mã
Phương pháp phiên mã được chia thành 3 giai đoạn bao gồm: Bắt Đầu, Tiếp Tục và Kết Thúc.
Trước hết, trong giai đoạn Mở Đầu, các chuyên gia sẽ tiến hành xác định các yếu tố quan trọng nhất và tạo ra một bản dự thảo ban đầu.
Xem thêm : Moay ơ xe đạp là gì? Mẹo sử dụng moay ơ xe đạp bền lâu
Ở giai đoạn Tiếp Tục, quá trình sẽ diễn ra liên tục, chính xác và chi tiết hơn để đảm bảo rằng tất cả các thông tin được chuyển đổi một cách chính xác và đầy đủ.
Cuối cùng, giai đoạn Kết Thúc không chỉ là việc hoàn thiện quá trình phiên mã mà còn bao gồm việc đánh giá lại và sửa chữa bất kỳ sai sót nào để đảm bảo kết quả cuối cùng là hoàn hảo và chính xác nhất.
Quy trình phiên mã – Mở đầu
Trong quy trình phiên mã, ARN pol đầu tiên nhận biết vị trí bắt đầu của công đoạn phiên mã. Bước này quan trọng vì định rõ sự khởi đầu của quá trình phiên mã gen. Nếu không suôn sẻ hoặc không thành công, việc phiên mã sẽ không thể diễn ra.
Khi ARN pol gắn vào sợi ADN, khả năng xảy ra quá trình phiên mã gần như chắc chắn.
ARN được quét dọc theo chiều dài của sợi ADN và gen sẽ được phiên mã theo số lượng không cố định. Điều này phụ thuộc vào môi trường và yếu tố ngẫu nhiên, không tuân theo một quy luật cụ thể.
Sự khác biệt cơ bản giữa ARN và gen nằm ở sức hút của gen đối với ARN pol. Sức hút càng mạnh, số lượng ARN pol sẽ càng nhiều đi qua, dẫn đến tổng hợp protein lớn hoặc ngược lại. Sức hút này bị ảnh hưởng bởi các protein, đặc biệt là trình tự điều hòa gen.
ARN mở rã và xảy ra hiện tượng tạc mạch tại vị trí bắt đầu phiên mã.
Khi ARN tách mạch, riboNucleotide di chuyển đến và tạo liên kết theo nguyên tắc bổ sung và thay thế:
- A (ADN) ghép với U trong môi trường (mt).
- T (ADN) ghép với A trong môi trường.
- G (ADN) ghép với X trong môi trường.
- X (ADN) ghép với G trong môi trường.
Khi quá trình ghép này hoàn tất, liên kết photphodieste giữa riboNucleotide và mạch sẽ được tạo ra.
Quy trình phiên mã – Kéo dài
Phân tử ARN pol di chuyển dọc theo chiều dài của mạch gốc theo hướng 3′-5′. Quá trình này diễn ra liên tục cho đến khi các riboNu hoàn tất liên kết và tạo thành phân tử ARN.
Phân tử ARN thực hiện quá trình phân tách khỏi mạch ADN. Lúc này 2 mạch ADN sẻ liên kết lại với ARN pol khác nếu chúng di chuyển qua.
Quy trình phiên mã diễn ra trong vi sinh vật là một quá trình quan trọng, đảm bảo việc tái tạo ARN từ một mẫu ADN. Trước hết, phân tử ARN pol sẽ di chuyển theo chiều dọc của mạch gốc ADN, hiệu chỉnh theo hướng 3′-5′. Quá trình này liên tục diễn ra khi riboNu hoàn tất việc liên kết để tạo thành phân tử ARN cuối cùng.
Sau khi ARN được hình thành, quá trình tách khỏi mạch ADN diễn ra. Trong giai đoạn này, ARN sẽ rời khỏi mạch ADN, đồng thời nếu có một mạch ADN khác di chuyển qua, chúng sẽ liên kết với một phân tử ARN pol khác. Điều này đảm bảo quy trình phiên mã kéo dài diễn ra một cách liên tục và chính xác.Quá trình phiên mã diễn ra trong các phân tử ADN. Đây là quá trình khép kín và phức tạp. Vậy quá trình phiên mã là gì? Dịch mã nghĩa là gì? So sánh giữa phiên mã và dịch mã? Mối liên hệ giữa ADN – mARN – protein – tính trạng là gì? Hãy khám phá thông tin chi tiết dưới đây, để tìm hiểu thêm về chủ đề này.
FAQs
-
Quá trình phiên mã là gì?
- Quá trình truyền thông tin di truyền từ ADN mạch kép sang ARN mạch đơn.
-
Phiên mã và dịch mã khác nhau như thế nào?
- Phiên mã chuyển thông tin từ ADN sang ARN, còn dịch mã chuyển ARN thành protein.
-
Xem thêm : Ngành thương mại điện tử là gì? Học ra làm gì? Lương bao nhiêu?
Mối liên hệ giữa ADN, mARN, protein, và tính trạng?
- ADN chứa gen, mARN là bản sao của gen, protein là sản phẩm của dịch mã, và tính trạng là kết quả cuối cùng.
-
Quá trình phiên mã diễn ra ở đâu trong tế bào?
- Quá trình phiên mã xảy ra trong nhân tế bào.
-
Quá trình phiên mã và dịch mã có vai trò quan trọng như thế nào trong di truyền?
- Phiên mã và dịch mã cùng đóng vai trò quan trọng trong truyền đạt thông tin di truyền và tổng hợp protein.
-
Lý do chỉ gen mới được phiên mã?
- Chỉ gen mới được phiên mã vì cần sản xuất protein mới.
-
Quá trình phiên mã và dịch mã có cần sự điều khiển không?
- Cả quá trình phiên mã và dịch mã đều cần sự điều khiển của enzymes và các yếu tố khác.
-
Mỗi loại ARN trong tế bào có chức năng gì?
- ARN thông tin là bản sao của gen, tARN vận chuyển axit amin, rARN kết hợp với protein tạo ribôxôm.
-
Quá trình phiên mã diễn ra như thế nào trên mạch ADN?
- Enzym ARN pôlimeraza di chuyển theo mạch ADN, tổng hợp mARN theo chiều 5’ → 3’.
-
Tại sao quá trình phiên mã chỉ xảy ra trên một đoạn mạch nhất định của gen?
- Quá trình phiên mã chỉ xảy ra trên đoạn mạch gốc của gen để sản xuất protein cụ thể.
-
Quá trình phiên mã và dịch mã liên quan như thế nào đến tính trạng của sinh vật?
- Phiên mã và dịch mã quyết định tính trạng của sinh vật thông qua tổng hợp protein.
-
Quá trình phiên mã và dịch mã có ảnh hưởng đến sự phát triển của sinh vật không?
- Đúng, quá trình phiên mã và dịch mã ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển và hoạt động của sinh vật.
Tóm tắt
Trong quá trình phiên mã, ADN chuyển thông tin gen thành ARN để tiến hành dịch mã thành protein. Mối liên hệ giữa ADN, mARN, protein và tính trạng của sinh vật là cực kỳ quan trọng trong di truyền và sinh học. Để hiểu rõ hơn về quá trình này, hãy tiếp tục nghiên cứu và áp dụng kiến thức vào thực tế.
Vậy, hãy khám phá thêm trên trang web của chúng tôi để cập nhật kiến thức mới nhất và hỗ trợ trong việc nghiên cứu và hiểu sâu về quá trình phiên mã.
Nguồn: https://laginhi.com
Danh mục: News
