Phong trào Cần Vương là gì? Nguyên nhân, Đặc điểm, Diễn biến và Ý nghĩa

Phong trào Cần Vương là gì? Bạn có từng tự hỏi về nguyên nhân, đặc điểm, diễn biến và ý nghĩa của phong trào này không? Tính chất lịch sử của phong trào Cần Vương thuộc vào hạng mục nào? Và tại sao phong trào này lại không thắng lợi như mong đợi? Đây đều là những vấn đề mà nhiều người quan tâm và thảo luận. Nếu bạn cũng chưa rõ ràng về chúng, đừng lo lắng! LaGiNhi sẽ giúp bạn khám phá và phân tích sâu hơn về phong trào Cần Vương trong bài viết dưới đây!

Phong trào Cần Vương: Sự hình thành và ý nghĩa của chiếu Cần Vương

Một khi Cần Vương, nghĩa là việc vua giúp dân, đất nước. Phong trào Cần Vương thực chất là sự tập hợp của các cuộc khởi nghĩa vũ trang trải dài khắp đất nước từ năm 1885 đến năm 1896, được khuyến khích bởi chiếu Cần Vương của vua Hàm Nghi.

Bạn đang xem: Phong trào Cần Vương là gì? Nguyên nhân, Đặc điểm, Diễn biến và Ý nghĩa

Phong trào này có quy mô và sự phân bố địa lý cụ thể.

Vậy chiếu Cần Vương đem lại những hiệu quả gì?

• Chiếu Cần Vương kêu gọi tất cả người dân cả nước đứng lên, đoàn kết hỗ trợ vua chống lại thực dân.
• Lời kêu gọi này đã dẫn đến một phong trào chống Pháp mạnh mẽ trên toàn quốc. Trong số đó, có những cuộc khởi nghĩa nổi bật như: Khởi nghĩa Ba Đình (Thanh Hóa) do Phạm Bành – Đinh Công Tráng lãnh đạo, khởi nghĩa Bãi Sậy (Hưng Yên) do Nguyễn Thiện Thuật lãnh đạo, khởi nghĩa Hương Khê (Hà Tĩnh) do Phan Đình Phùng lãnh đạo…

Nguyên Nhân Phát Triển Phong Trào Cần Vương

Sau khi hiểu rõ về ý nghĩa của phong trào Cần Vương, bạn sẽ cùng tìm hiểu sâu hơn về sự phát triển của phong trào này. Vậy, nguyên nhân nào đã thúc đẩy sự phát triển của phong trào Cần Vương?

• Thực dân Pháp thiết lập chế độ thực quyền đô hộ trên toàn lãnh thổ Việt Nam vào năm 1884.
• Với sự ủng hộ nồng nhiệt từ nhân dân, phe chủ chiến đã sẵn sàng hành động.
• Dưới sự lãnh đạo của Nguyễn Thất Thuyết, cuộc tấn công vào rạng sáng ngày mồng 05 tháng 07 năm 1885 đã diễn ra.
• Sau khi cuộc tấn công của phe chủ chiến thất bại, vua Hàm Nghi phải chạy đến Quảng Trị sơ tán, dẫn đến việc ban bố Chiếu Cần Vương lần 1.
• Chiếu Cần Vương lần 2 được ban hành tại Ấu Sơn, Hà Tĩnh vào ngày 20 tháng 9 năm 1885, từ đó, phong trào kháng chiến Cần Vương bùng nổ mạnh mẽ.

Vậy là chúng ta đã thấu hiểu được những nguyên nhân đằng sau sự phát triển mạnh mẽ của phong trào Cần Vương. Để hiểu sâu hơn về chủ đề này, hãy cùng khám phá nội dung của Chiếu Cần Vương.

Tìm hiểu về chiếu Cần Vương

Xem thêm : Cúng dường là gì? Cúng dường ở đâu, cần chuẩn bị vật phẩm gì

Khi nghiên cứu về chiếu Cần Vương, bạn sẽ khám phá sâu hơn về phong trào này bằng cách tìm hiểu về nội dung và ý nghĩa của nó thông qua các thông tin cụ thể dưới đây.

Nội dung cơ bản của chiếu Cần Vương là gì?

• Tố cáo hành động xâm lược của thực dân Pháp

<li.Lên án việc thành lập chính phủ bất hợp pháp do Pháp tạo ra, chỉ trích sự phản bội của một số quan lại

• Khẳng định quyết tâm chống đối của chính phủ đứng đầu bởi vua Hàm Nghi
• Thúc đẩy, kêu gọi và động viên sĩ phu, quan trí cũng như người dân toàn quốc tham gia vào cuộc tự do chiến đấu nhằm hỗ trợ vua trong việc khôi phục độc lập quốc gia

Ý nghĩa của chiếu Cần Vương là gì?

• Chiếu Cần Vương kêu gọi cộng đồng tham gia chống Pháp, phục hồi độc lập, và phục hồi chế độ phong kiến với vua tài ba.
• Khẩu hiệu này nhanh chóng thổi sức nóng vào tình yêu đất nước và lòng căm ghét quân xâm lược của toàn bộ người dân => Phong trào vũ trang chống Pháp nổ lên và kéo dài hơn 12 năm.

Tóm tắt diễn biến phong trào Cần Vương là gì?

Sau khi bạn đã hiểu về nguyên nhân gây ra sự nổi lên của phong trào, nội dung và ý nghĩa của chiếu Cần Vương, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về quá trình phát triển của phong trào này thông qua hai giai đoạn chính.

Giai đoạn I (1885-1888): Phong trào sôi động trên toàn quốc

• Đồng lòng với lời kêu gọi của Cần Vương, nhiều người yêu nước đã hợp lực thành lập nên các ẩn binh, xây dựng nên các căn cứ. Họ cùng nhau chiến đấu kiên cường trước thế lực Pháp cùng các tay sai trên khắp Bắc và Trung Bộ.
• Nhiều danh tướng và nhà văn hào nổi tiếng tham gia như Phan Đình Phùng, Trần Xuân Soạn, Phàm Bành, Mai Xuân Thưởng…
• Triều đình Hàm Nghi với sự hỗ trợ chặt chẽ từ Tôn Thất Đàm và Tôn Thất Nghiệp (là con trai của Tôn Thất Thuyết). Dưới áp đảo của thực dân Pháp, vua Hàm Nghi đã phải rút lui và chiến đấu tại vùng núi Quảng Bình, sau đó ẩn náu tại Ấu Sơn (Hà Tĩnh).
• Vào tháng 6 năm 1886, khi Triều đình Đồng Khánh của thực dân Pháp ra lệnh đầu hàng, không ai trong triều đình Hàm Nghi đồng ý đầu hàng và từ bỏ lẽ sống.
• Đặc điểm của phong trào Cần Vương (1885-1896) trong giai đoạn này là hoạt động giới hạn trong phạm vi cụ thể, không hoạt động mất phương hướng.
• Ở Bắc Kỳ, nổi bật là nhiều cuộc khởi nghĩa như Khởi nghĩa Cai Kinh ở Bắc Giang, khởi nghĩa Đốc Tít ở Đông Triều, khởi nghĩa Nguyễn Quang Bích và Tạ Hiện ở Thái Bình, Nam Định, khởi nghĩa Nguyễn Thiện Thuận ở Hưng Yên, Hải Dương, khởi nghĩa Đinh Công Tráng và Phàm Bành ở Thanh Hóa, khởi nghĩa của Phan Đình Phùng và Lê Ninh ở Hương Khê, Hà Tĩnh…
• Ở Trung Kỳ, nổi bật là các cuộc khởi nghĩa của Lê Trực và Nguyễn Phạm Tuân ở Quảng Bình, Trần Quang Dự, Nguyễn Duy Hiệu và Nguyễn Hàm ở Quảng Nam, khởi nghĩa Lê Trung Đình ở Quảng Ngãi, khởi nghĩa Mai Xuân Thưởng ở Bình Định…
• Vào cuối năm 1888, vì sự phản bội của Trương Quang Ngọc, vua Hàm Nghi bị bắt và đày đi Angieri, đánh dấu sự kết thúc của giai đoạn đầu tiên của phong trào Cần Vương.

Giai Đoạn II (1888-1896): Tập Hợp Các Cuộc Khởi Nghĩa Quy Mô Lớn

Trong khoảng thời gian từ cuối năm 1888, dù không nhận được sự hướng dẫn từ triều đình, phong trào Cần Vương vẫn thu hút nhiều nhà cách mạng yêu nước, phát triển thành nhiều cuộc khởi nghĩa quy mô lớn, tiếp tục tổ chức một cách chặt chẽ hơn.

Các cuộc khởi nghĩa lớn bao gồm cuộc khởi nghĩa Hương Khê do Phan Đình Phùng và Cao Thắng lãnh đạo, cuộc khởi nghĩa Hùng Lĩnh dưới sự chỉ huy của Tống Duy Tân, cuộc khởi nghĩa Bãi Sậy được Nguyễn Thiện Thuận chỉ đạo… Trải qua giai đoạn này, mặc dù xuất hiện nhiều cuộc khởi nghĩa quy mô lớn, song thực dân Pháp cũng tăng cường sự đàn áp. Vì vậy, để duy trì và mở rộng hoạt động, các nghĩa quân đã phải di chuyển đến nhiều vùng đất khác nhau, từ đồng bằng lên vùng trung du và miền núi.

Đặc điểm chung trong cả hai giai đoạn của phong trào Cần Vương vẫn là hoạt động tách biệt, không có sự đồng thuận giữa các cuộc khởi nghĩa lớn. Tính địa phương của những cuộc khởi nghĩa này gây ra sự thiếu lãnh đạo và mạch lạc. Điều này cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến việc sau này chúng thất bại liên tiếp dưới sự đàn áp và tấn công của Pháp.

Năm 1896, phong trào Cần Vương chấm dứt.

Đặc điểm của phong trào Cần Vương là gì?

Xem thêm : Sống giản dị là gì? Biểu hiện cùng ý nghĩa của lối sống giản dị

Phong trào Cần Vương bắt đầu với phạm vi hoạt động rộng khắp, tập trung ở Bắc – Trung Kì trước khi chuyển sang vùng núi và trung du. Mặc dù quy mô lớn với hàng trăm cuộc khởi nghĩa, nhưng vẫn thiếu sự kết nối toàn quốc. Lãnh đạo của phong trào là những người yêu nước và sĩ phu. Đây là phong trào đa tầng lớp, với sự tham gia đông đảo của nhân dân, đặc biệt là nông dân. Mục tiêu cốt lõi của phong trào là chống lại thực dân và chế độ phong kiến, nhằm giải phóng dân tộc. Tính chất nổi bật của phong trào là sự yêu nước và sự đấu tranh chống lại sự xâm lược trên cơ sở của phong kiến.

Các Cuộc Khởi Nghĩa Trong Phong Trào Cần Vương

Khi tìm hiểu về phong trào Cần Vương, bạn cần hiểu rõ về các cuộc khởi nghĩa sau:

• Nghĩa Hội Quảng Nam của mạc sĩ Nguyễn Duy Hiệu.
• Khởi nghĩa của mạc sĩ Nguyễn Xuân Ôn tại Nghệ An.
• Khởi nghĩa của mạc sĩ Nguyễn Văn Giáp ở Sơn Tây và Tây Bắc (1883-1887).
• Khởi nghĩa Hương Khê (1885-1896) của Phan Đình Phùng, Cao Thắng tại Hương Khê, Hà Tĩnh.
• Khởi nghĩa của mạc sĩ Lê Thành Phương tại Phú Yên (1885-1887).
• Khởi nghĩa Ba Đình (1886-1887) của Đinh Công Tráng, Phạm Bành tại Nga Sơn, Thanh Hóa.
• Khởi nghĩa của mạc sĩ Mai Xuân Thưởng tại Bình Định.
• Khởi nghĩa Hùng Lĩnh (1886-1892) của mạc sĩ Tống Duy Tân tại Bá Thước và Quảng Xương, Thanh Hóa.
• Phong trào kháng chiến ở Thái Bình – Nam Định của mạc sĩ Tạ Hiện và Phạm Huy Quang.
• Khởi nghĩa Bãi Sậy (1883-1892) của mạc sĩ Nguyễn Thiện Thuật tại Hưng Yên.
• Khởi nghĩa Hưng Hóa của mạc sĩ Nguyễn Quang Bích tại Phú Thọ và Yên Bái.
• Khởi nghĩa của mạc sĩ Trịnh Phong tại Khánh Hòa (1885-1886).
• Khởi nghĩa Thanh Sơn (1885-1892) của Đốc Ngữ (Nguyễn Đức Ngữ) tại Hòa Bình.
• Khởi nghĩa của mạc sĩ Hoàng Đình Kinh tại vùng Lạng Sơn, Bắc Giang.
• Khởi nghĩa của mạc sĩ Lê Trực và Nguyễn Phạm Tuân tại Quảng Bình.
• Khởi nghĩa của mạc sĩ Trương Đình Hội, Nguyễn Tự Như tại Quảng Trị.
• Khởi nghĩa Yên Thế (1884-1913)
• Khởi nghĩa của mạc sĩ Lê Trung Đình, Nguyễn Tự Tân tại Quảng Ngãi.
• Khởi nghĩa của mạc sĩ Cù Hoàng Địch tại Nghệ Tĩnh.

Nguyên Nhân Của Sự Thất Bại Của Phong Trào Cần Vương

Khi phân tích và nhìn nhận qua các giai đoạn của phong trào Cần Vương, chúng ta có thể nhận thấy những nguyên nhân dẫn đến sự thất bại của phong trào này:

• Tính Chất Địa Phương: Phong trào Cần Vương gặp thất bại do tính chất địa phương, với sự chống đối từ các cuộc kháng chiến. Các lãnh đạo chỉ được tôn trọng tại nơi họ sinh sống và họ đều đối mặt với sự phản đối về việc thống nhất phong trào.
• Thiếu Sự Tập Hợp và Lãnh Đạo Rõ Ràng: Phong trào Cần Vương chưa thực sự tập hợp hoặc hình thành một sức mạnh thống nhất, cũng như chưa có chiến lược hoạt động hay lãnh đạo rõ ràng.
• Quan Hệ Với Nhân Dân: Các cuộc khởi nghĩa của phong trào Cần Vương thiếu sự tin tưởng từ nhân dân, do gốc gác của phong trào chưa nảy sinh từ tầng lớp nông dân mà thay vào đó lại là sự cướp bóc.
• Mâu Thuẫn Tôn Giáo: Xung đột với Công giáo và các vụ thảm sát không căn cứ khiến nhiều tín đồ phải tự bảo vệ bằng cách hợp tác với thực dân Pháp.
• Mâu Thuẫn Sắc Tộc: Việc loại bỏ các quan chức Việt và cung cấp quyền tự trị cho các dân tộc thiểu số đã đẩy họ vào vòng tay của Pháp. Điều này dẫn đến sự cô lập của các dân tộc thiểu số khỏi phong trào Cần Vương, giúp Pháp bắt được vua Hàm Nghi.
• Vũ Khí: Với vũ khí lạc hậu, phong trào Cần Vương khó lòng đối phó với vũ khí hiện đại của Pháp.
• Lực Lượng Chênh Lệch: Sự chênh lệch về quân số giữa Cần Vương và quân Pháp là quá lớn.
• Tinh Thần Chiến Đấu: Nhiều lãnh đạo đã phản bội và đầu hàng khi thấy khó khăn trong cuộc khởi nghĩa.

Tính chất của phong trào Cần Vương là gì?

Phong trào Cần Vương là sự đồng lòng hướng về việc hỗ trợ vua trong việc tái chiếm đất nước và là biểu hiện của tình yêu thương quê hương. Mặc dù phong trào này diễn ra đồng lòng tuy nhiên lại phản ánh một khuynh hướng cá nhân với sự hài hòa với tư duy phong kiến, thể hiện sự sâu sắc của lòng yêu nước.

Bài học kinh nghiệm từ phong trào Cần Vương là gì?

• Mọi phong trào đều cần một đội ngũ xã hội tiên tiến, có khả năng lãnh đạo mạnh mẽ.
• Quan trọng phải kết hợp giữa các cuộc khởi nghĩa.
• Luôn cần phải proactively và linh hoạt trong chiến lược…

Phong Trào Cần Vương: Câu Hỏi Thường Gặp và Tóm Tắt

Câu Hỏi Thường Gặp:

1. Phong trào Cần Vương là gì và nguyên nhân ra đời?
   Phong trào Cần Vương là sự tập hợp các cuộc khởi nghĩa vũ trang diễn ra từ năm 1885 đến 1896, được khởi xướng bởi chiếu Cần Vương của vua Hàm Nghi.
2. Phong trào Cần Vương bùng nổ trong bối cảnh nào?
3. Chiếu Cần Vương có tác dụng gì và ý nghĩa của nó là gì?
4. Nguyên nhân bùng nổ phong trào Cần Vương là gì?
5. Tìm hiểu về chiếu Cần Vương và nội dung cơ bản của nó là gì?
6. Ý nghĩa của chiếu Cần Vương?
7. Tóm tắt diễn biến phong trào Cần Vương?
8. Giai đoạn I (1885-1888) của phong trào?
9. Giai đoạn II (1888-1896) của phong trào?
10. Đặc điểm của phong trào Cần Vương là gì?
11. Các cuộc khởi nghĩa trong phong trào Cần Vương?
12. Nguyên nhân thất bại của phong trào Cần Vương là gì?

Tóm Tắt:
Phong trào Cần Vương, với sự hỗ trợ giúp vua và tình yêu dân tộc sâu sắc, thể hiện qua các cuộc khởi nghĩa vũ trang từ 1885 đến 1896. Giai đoạn đầu chứng kiến một số cuộc khởi nghĩa lớn như Hương Khê, Hùng Lĩnh, Bãi Sậy… Tuy nhiên, phong trào vấp phải nhiều thách thức như thiếu sự thống nhất, lãnh đạo không đồng nhất, mâu thuẫn tôn giáo và sắc tộc. Cuối cùng, sự thất bại của khởi nghĩa Hương Khê vào năm 1896 được xem là kết thúc của phong trào Cần Vương. Các bài học từ phong trào này bao gồm cần có lực lượng lãnh đạo tiên tiến, sự phối hợp giữa các cuộc khởi nghĩa, chủ động và linh hoạt trong chiến thuật.

Nguồn: https://laginhi.com
Danh mục: News